Wat is web toegankelijkheid
Web toegankelijkheid is het proces dat zorgt dat zoveel mogelijk mensen gebruik kunnen maken van de aangeboden webdienst.
Ons leven speelt zich steeds meer digitaal af. Daarom wordt toegankelijkheid van websites en andere digitale producten steeds belangrijker. De groep mensen met een beperking loopt echter dagelijks nog steeds tegen allerlei hindernissen aan.
Als iemand bijvoorbeeld een screenreader gebruikt omdat hij slecht ziet, leest dit apparaat letterlijk de website voor. Op die manier kan iemand de website zelfstandig gebruiken en ook eventuele formulieren invullen. Maar als belangrijke informatie in plaatjes wordt weergegeven of als er geen labels zijn gebruikt bij het ontwikkelen van het formulier, dan mist iemand die informatie en kan hij het formulier niet invullen. Simpelweg omdat hij niet kan weten wat er in welk vakje ingevuld moet worden. Ook als de website pop-ups of chatbots gebruikt die niet ontwikkeld zijn met het oog op toegankelijkheid, kan dit voor problemen zorgen.
In Nederland bestaat de groep mensen met een beperking uit ruim 5,7 miljoen mensen, 32% van onze bevolking.
Onder de groep mensen met een beperking vallen mensen met langdurige of tijdelijke fysieke, mentale, intellectuele of zintuigelijke beperkingen zoals:
– Zichtbare, duidelijke beperkingen.
– Gedeeltelijke auditieve beperkingen.
– Dyslexie.
– Kleurenblindheid.
Ook de groeiende groep senioren en mensen die het Nederlands als tweede taal spreken hebben baat bij een goed toegankelijke website.
Wetgeving met betrekking tot toegankelijkheid
De Europese Unie heeft de Europese toegankelijkheidsrichtlijn (European Accessibillity Act of EAA) opgesteld. In de Nederlandse wet digitale overheid is vastgelegd dat toegankelijkheid voor Nederlandse overheidsdiensten al verplicht is.
Vanaf 28 juni 2025 gaat deze verplichting ook voor veel aanbieders van producten en diensten binnen de hele Europese Unie gelden. Wanneer bedrijven na 2025 niet voldoen aan de toegankelijkheidsnormen, kunnen ze te maken krijgen met verschillende juridische en financiële consequenties.
Heb je meer dan 10 medewerkers en meer dan 2 miljoen omzet? Dan moet je vanaf 28 juni 2025 aan de European Accessibillity Act voldoen.
Waarom is digitale toegankelijkheid ook voor jou belangrijk?
Ook als je niet aan de voorwaarden van de EAA hoeft te voldoen, is het belangrijk om je met de toegankelijkheid van je website bezig te houden.
Vaak wordt toegankelijkheid enkel benaderd vanuit wetgeving, checklists en compliance. Maar het gaat vooral om het verbeteren van de online ervaring van mensen. Uit een internationaal onderzoeksrapport (“State of digital Accessibillity Report 2024-2025″) blijkt dat 80% van de ondernemingen wereldwijd inmiddels een beleid rond digitale toegankelijkheid heeft.
Er zijn verschillende redenen om aan digitale toegankelijkheid te werken. Zo zijn er natuurlijk de juridische verplichtingen, maar veel organisaties gaan ook vooral aan de slag met toegankelijkheidsinspanningen omdat dit voordeel oplevert op het gebied van gebruiksvriendelijkheid, klanttevredenheid en merkreputatie.
Ook Google neemt toegankelijkheid van een website mee in het beoordelen van de rangschikking van een website in de zoekresultaten. Een goed toegankelijke website krijgt een hogere beoordeling en is dus makkelijker te vinden.
Bedrijven die toegankelijkheid proactief aanpakken – al tijdens de planningsfase – rapporteren betere bedrijfsresultaten, zoals hogere inkomsten en verbeterde klantenbinding.
Maar liefst 89% van de onderzochte organisaties beschouwt digitale toegankelijkheid als een concurrentievoordeel. Dus ook als je wettelijk niet aan de EAA moet voldoen, heeft het zin om aandacht aan toegankelijkheid te schenken.
Wat is een toegankelijke website?
Zoekmachines, zoals Google, zijn ‘blind’. Net als bezoekers met een visuele beperking, hebben ze geen boodschap aan afbeeldingen en scripts, maar lezen ze vooral de teksten van de website.
Een goed toegankelijke website voorziet in tekstuele alternatieven voor alle niet-tekstuele content en maakt bovendien gebruik van mark-up die aangeeft wat koppen, paragrafen en lijsten zijn.
De website werkt ook met software die de tekst van het scherm opleest aan de bezoeker en met een brailleleesregel die de tekst op de website vertaalt naar braille. Ook is de website zonder muis te gebruiken. Niet alleen handig voor een bezoeker die met zijn laptop in de trein zit en geen plek heeft voor de muis, maar ook voor bezoekers die door ouderdom of een motorische beperking de muis niet kunnen bedienen.
Omdat deze websites ook door zoekmachines beter ‘gelezen’ worden, kunnen bezoekers de website zonder problemen met een zoekmachine vinden. Een goed toegankelijke website werkt in alle browsers zoals Microsoft Edge of Google Chrome. Op alle platformen en op alle apparaten, van die oude pc in de bibliotheek, tot een gloednieuwe MacBook. Vanzelfsprekend werkt een goed ontworpen website ook op alle mobiele apparaten, zoals mobile telefoons en tablets.
Website componenten die bijdragen aan toegankelijkheid
Een website bestaat uit verschillende componenten die bijdragen aan de toegankelijkheid. Voorbeelden van toegankelijke componenten op een website zijn:
• Duidelijke navigatie
• Consistente lay-out en interface
• Toegankelijke contentstructuur
• Responsieve ontwerpen
• Toegankelijke multimedia
• Alternatieve tekst bij media
• Toegankelijke typografie
• Contrasterende kleuren
• Toegankelijke formulieren
• Toetsenbord toegankelijkheid
• Toegankelijkheid voor screenreaders
• Voorkomen dat content mogelijk aanvallen of ziekte veroorzaakt, bijvoorbeeld door het laten zien van maximaal drie flitsen per seconde en geen beeld of audio automatisch starten.
Hieronder een concreet voorbeeld van een goede en een slecht contrasterende kleurcombinatie voor een website. Het is duidelijk dat de tekst bij een slechte combinatie zelfs voor iemand zonder beperkingen moeilijk leesbaar is.
WCAG-niveaus
Voor websites zijn richtlijnen voor de normen van een toegankelijke website beschreven in de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Dit zijn internationale richtlijnen en aanbevelingen voor digitale toegankelijkheid. De WCAG zijn ontwikkeld door het World Wide Web Consortium (W3C). W3C is een internationale organisatie die richtlijnen en standaarden voor het wereldwijde web ontwerpt, met als doel het web toegankelijker en gebruiksvriendelijker te maken. De tweede versie van de WCAG, WCAG 2.0, is een goedgekeurde ISO standaard ISO/IEC 40500. Inmiddels is ook WCAG 2.2 ingediend bij ISO door het W3C, de verwachting is dat deze ISO standaard na juni 2025 goedgekeurd en gepubliceerd zal worden.
WCAG richtlijnen zijn onderverdeeld in drie niveaus van toegankelijkheid: Niveau A, Niveau AA en Niveau AAA. Elk niveau vertegenwoordigt een ander toegangscomfort voor gebruikers met een beperking. De verschillende niveaus zijn:
– Niveau A – Basisvereisten die minimale toegankelijkheid garanderen. Bijvoorbeeld het toevoegen van alternatieve tekst aan afbeeldingen.
– Niveau AA – Wordt gezien als de standaard en zorgt voor bredere toegankelijkheid.
Een voorbeeld is het zorgen voor een goed kleurcontrast tussen tekst en achtergrond, zoals in het voorbeeld van de vorige paragraaf.
– Niveau AAA – Het hoogst haalbare niveau dat maximale toegankelijkheid biedt.
Met criteria zoals uitgebreide audiobeschrijvingen voor video’s, die de ervaring voor alle gebruikers verbeteren.
Om een toegankelijke website te hebben moet tenminste aan alle eisen van Niveau A en Niveau AA worden voldaan.
Hoe zorg je dat jouw website aan de toegankelijkheidsrichtlijnen voldoet?
De WCAG-toegankelijkheidsrichtlijnen zijn gebaseerd op vier principes:
– Waarneembaar,
– Bedienbaar,
– Begrijpelijk.
– Robuust.
Deze principes zijn belangrijk om webcontent toegankelijk te maken voor mensen met verschillende soorten beperkingen. Gebruikers kunnen de website dan bedienen en navigeren op een wijze die aansluit bij hun behoeften, ongeacht welke hulpmiddelen ze gebruiken. Het betekent ook dat zoveel mogelijk mensen de inhoud van de website kunnen begrijpen. In de WCAG is opgenomen dat teksten makkelijk begrijpbaar moeten zijn en dat ze geschikt zouden moeten zijn voor lezers met een leesvaardigheid van rond de 12 -13 jaar.
Tijdens het ontwerpen van de website moet al rekening gehouden worden met het toegankelijk maken en houden van de diverse componenten.
Zo kunnen zoveel mogelijk mensen de website zonder problemen gebruiken en laat je zien dat je met iedereen rekening houdt. Bovendien loop je niet onnodig potentiële klanten mis door een slecht ontworpen website. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 71% van de mensen met een beperking websites die niet makkelijk voor hen toegankelijk zijn, direct verlaten. Van de mensen die problemen met de toegankelijkheid van een website ervaren meldt 93% dit niet aan de website eigenaar.
Toegankelijkheid is echter niet een optie die je wel of niet hebt. Het is een schaal die loopt van niet toegankelijk tot voor iedereen toegankelijk. Het streven is om de website voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk te maken. Hier kunnen de genoemde normen en richtlijnen bij helpen.
Conclusie
Heb je al een website, laat deze dan controleren op toegankelijkheid. Niet alleen omdat het mogelijk verplicht gaat worden voor jouw onderneming, maar zeker ook om geen potentiële klanten af te schrikken of schade aan je reputatie op te lopen.
Mocht je een nieuwe website gaan (laten) maken, neem dan de toegankelijkheidsrichtlijnen mee in het ontwerp. Zo ben je zonder zorgen op de toekomst voorbereidt. En is de website voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk en prettig te gebruiken.
